Fotografiebegrippen
- Julia van Holst
- 12 nov 2017
- 6 minuten om te lezen
Bijgewerkt op: 27 mrt 2018
Voor school moest ik een aantal fotografiebegrippen leren kennen. Hieronder volgen dus een aantal fotografiebegrippen met een uitleg.
De Regel van Derden
Wanneer je de regel van derden toepast, verdeel je het beeld van de camera in negen gelijke vlakken, zoals hieronder weergegeven. Zowel horizontaal als verticaal is het beeld dus in drieën verdeeld. Het wordt erg saai als je de horizon op een foto precies in het midden hebt en het object ook. Je maakt je foto een stuk spannender als je horizon (als deze er is) op één van de verticale lijnen van het raster te krijgen. Hetzelfde geldt voor het belangrijkste object, of deel van het object, van de foto: het is mooier als deze op een horizontale of verticale lijn van het raster ligt, dan precies in het midden.


"Kraan met compositie"
Hierboven een eigen foto waarbij ik gebruik gemaakt heb van de lijnen van de regel van derden. Het is een foto van een buitenkraan en de oranje 'draaidingetjes' liggen ongeveer op de bovenste horizontale lijn van de regel van derden. De twee uiteinden van de kraantjes liggen ongeveer op de onderste verticale lijn.
De Gulden Snede
De regel van derden wordt vaak benoemd als de gulden snede. Alleen zijn de twee niet hetzelfde, want bij de gulden snede wordt een ander raster gebruikt. Deze heeft ook negen vlakken, maar de vlakken zijn niet even groot. Zo is het middelste vlak een stuk kleiner dan de vlakken eromheen. De plaatsen van de lijnen in dit raster zijn gebaseerd op een wiskundige berekening. Bij het gebruik van de gulden snede, maak je een foto, net als bij de regel van derden, interessanter om naar te kijken. Als de belangrijkste objecten in de foto natuurlijk op deze lijnen liggen.


"Sweet Pea Leaf "
Hierboven weer een eigen foto, waarbij ik ditmaal heb geprobeerd om gebruik te maken van de gulden snede. Op de foto is een blad van de lathyrus afgebeeld. De middelste bladnerf van het horizontaal afgebeelde blad ligt ongeveer op de bovenste lijn van de gulden snede. Verder ligt het stukje omhooggekruld blad ongeveer op de onderste horizontale lijn.
Kijkruimte
De kijkruimte is de ruimte naast bijvoorbeeld het hoofd van een persoon, (het kan ook de kop van een dier zijn), aan dezelfde kant als de kijkrichting van dit persoon/dier. Het maakt een foto rustiger als de kijkruimte groot is als het 'model' naar de zijkant kijkt, want anders krijg je iets wat je hieronder kan zien. Hoe meer de persoon/het dier naar de zijkant kijkt, hoe meer deze kijkruimte een rol speelt. Foto's met weinig kijkruimte kunnen ook een lichtelijk positief effect hebben, zoals bijvoorbeeld de vraag oproepen: "Waar kijkt de persoon/het dier naar?" Maar dit kan ook voorkomen met meer kijkruimte. Vaak is meer kijkruimte wel prettiger, want dan kun je bijvoorbeeld meer zien van wat de persoon/het dier ziet. Bij kijkruimte gaat het er dus niet om dat je precies weet wat de persoon/het dier ziet, maar kijkruimte kan je hier wel meer informatie over geven.

"Bloem 1"
Deze foto heb ik zelf gemaakt (eigen camera). Het is totaal niet rustgevend dat deze bloem maar een erg 'weinig kijkruimte' heeft. Dit is een voorbeeld van iets anders dan een persoon of dier op een foto dat kijkruimte heeft. Het lijkt in deze foto namelijk ook wel een beetje dat de bloem ergens naar kijkt. Je krijgt er een lichtelijk 'opgesloten' gevoel van, maar je bent ook wel benieuwd waar die bloem 'naar kijkt'.

"Bloem 2"
Deze foto heb ik vlak na de vorige foto genomen. Hierbij is er 'meer kijkruimte' voor de bloem en daardoor krijg je minder dat 'opgesloten' gevoel. De vraag die de Bloem 1 eventueel heeft opgeroepen is nog steeds niet beantwoord; je hebt nog steeds niet echt een idee waar de bloem 'naar kijkt'. Wel is het prettiger om naar te kijken zo.
Diafragma
Het diafragma is de lichtopening van een camera en bepaalt ook de hoeveelheid licht die door de camera valt. De maat van het diafragma wordt weergegeven met de letter f, een '/' en dan een getal. Een kleiner diafragma wordt weergegeven met een groter getal dan dat voor een groter diafragma. Een heel klein diafragma heeft het nummer f/32 en een groot diafragma het nummer f/1.4 . De grootte van het diafragma heeft invloed op de scherptediepte: een groot diafragma zorgt voor weinig scherptediepte en een klein diafragma voor veel scherptediepte. Hieronder meer over scherptediepte.

Hierboven het diafragma van een camera (shutterstoppers.com)
Scherptediepte
Scherptediepte (in het Engels depth of field) gaat over hoeveel er van de foto scherp te zien is. Bij veel scherptediepte is er veel op de foto scherp afgebeeld en bij weinig scherptediepte is er meer onscherpte op de foto en maar een klein deel scherp. De grootte van het diafragma, zoals hierboven beschreven, speelt hierbij een grote rol, maar ook de beeldafstand – de afstand van lens tot voorwerp – speelt een rol. Als je een lens hebt met constant dezelfde diafragmaopening en brandpuntsafstand en vervolgens de beeldafstand vergroot, wordt de scherptediepte ook groter.
Ook de brandpuntsafstand van een lens speelt een rol bij scherptediepte. Hoe korter deze afstand, hoe kleiner de scherptediepte wordt. Bij bijvoorbeeld een macrolens is de brandpuntsafstand erg klein, omdat de lens de lichtstralen die erdoorheen komen erg sterk naar binnen toe afbuigt. Zelfs bij kleine diafragma's is er weinig scherptediepte met deze lens.
Zoals je al hebt kunnen zien bij bijvoorbeeld 1 Hour of Backyard, is er maar weinig scherptediepte op de foto's die ik met mijn vaders macrolens gemaakt heb. Ik vind dat altijd erg mooi, dat er op één onderdeel van de foto is scherpgesteld. Het was daarom ook niet zo moeilijk om nog eens zo'n foto te maken als voorbeeldfoto voor het begrip scherptediepte:

"A Bit of Colour on the Graveyard"
Deze foto is eigenlijk best wel een trieste, want hij is gemaakt op één van de vele begraafplaatsen bij het Belgische dorpje Ieper. Het is wel een mooi voorbeeld voor het begrip scherptediepte, want op deze foto is er best wel weinig scherptediepte: de bloem op de voorgrond is scherp, maar alle grafstenen op de achtergrond zijn maar vage vlekken. De diafragmagrootte bij deze foto was f/7.1 – tamelijk groot dus – en de brandpuntsafstand was 42 mm – best aan de kleine kant. Ook was de beeldafstand redelijk klein. De best wel kleine beeld- en brandpuntsafstand en de grote diafragmagrootte waren allemaal factoren die zorgden voor weinig scherptediepte en dus vooral die focus op de roze bloem...
Sluitertijd
De sluitertijd is de lengte van de tijd waarin het licht op de sensor van de camera valt. Het wordt gemeten in seconden of delen van seconden. Bijvoorbeeld 8 seconden of 8" is een lange sluitertijd en een 1000ste deel van een seconde, of 1/1000s is erg kort. Bij een korte sluitertijd is het mogelijk om een bewegende actie te 'bevriezen'. Je kunt bij een bewegende actie ook een langere sluitertijd gebruiken, wat juist een vervagend effect geeft. Dit kan bijvoorbeeld mooi zijn bij stromend water.
Bij de komende foto's heb ik een beetje gespeeld met belichting; hierbij speelt onder andere de sluitertijd een rol. Verder heb ik ook een beetje gespeeld met de ISO-waarde (lichtgevoeligheid) en overbelichting. Zo krijg je hele andere plaatjes van hetzelfde beeld:

"Leafs 1"
Bij deze foto was er een sluitertijd van 1/320s , een f-waarde (diafragmagrootte) van f/5.6, een ISO-waarde van 6400 en een overbelichting van +2.

"Leafs 2"
Bij deze foto was er een sluitertijd van 1/40s , een f-waarde f/14, een ISO-waarde van 6400 en een overbelichting van +2.7. Vooral vanwege de relatief lange sluitertijd ontstaat er nog een lichtere foto van de bladeren dan bij Leafs 1.

"Leafs 3"
Bij deze foto was er een sluitertijd van 1/125s , een f-waarde van f/22, een ISO-waarde van 6400 en een onderbelichting van -0.3. De ISO-waarde mag dan hoog zijn, de korte sluitertijd en onderbelichting maken deze foto een stuk donkerder dan de vorige twee foto's.
Vanwege de hoge ISO-waarden bij de drie bovenstaande foto's, zijn ze wel een beetje pixelig. Dit is een nadeel dat een hoge ISO-waarde met zich meebrengt. Een voordeel van een hoge ISO-waarde kan zijn om nog een goede belichting in het donker te creëren.
Hoe dan ook, dit waren een aantal fotografiebegrippen met uitleg. Ik heb er zelf weer het een en ander aan opgestoken en ik hoop dat degenen die dit lezen er wellicht ook wat van leren;)
(♥️ altijd welkom)
Comments